Sistemleri Dönüştüren, Ataerki Akıntısına Karşı Kürek Çeken Kadınlar

İstem D. Akalp- Ashoka Türkiye Sosyal Girişimcilik Programı

“Tavaklı köyünden Fatma’nın çırağıyım ben ki o köyün içinde, olmayan parasıyla her gece demlediği çayla hikayeler anlatılıp gülüşülen ve tüm köyün acıları, yaraları birlikte yalanan evinin avlusunun sahibi. Her ektiği tutar, tüm ekinini komşusunun ineği tarumar eder; ama sebebi hayata verir, çocuklarına o akşam yedireceği sebze ineğin midesindeyse o ineğin hikayesini anlatır, çocuklarının karnını şefkatle doyurur. Sinesi öyle geniş ki tüm evrene yeri var. Her kadın gibi…”

(Bedriye Hülya, b-fit’in Kurucusu, Ashoka Fellow)

Bugün 8 Mart. Günümüzün dönüşmesi en acil ve gerekli yerleşik sistemlerinden ataerkinin toplumsal bedellerini görünür kılarken, toplumsal cinsiyet eşitliğine giden yolun kadınlar için, kadınlar tarafından adım adım döşenmesini kutluyoruz. Toplumsal cinsiyet eşitsizliği, sivil veri inisiyatiflerinin de uluslararası sivil toplum kuruluşları ve çatı kurumların da verilerinin aynı şeyi söylediği bir alan: Dünyada toplumsal cinsiyet eşitliğinin yeni norm olması için önümüzde kararlılık, dirayet ve dayanışma gerektiren uzun yollar var.

Dünyanın ilk ve en geniş sosyal girişimcilik platformu Ashoka’da, herkesin fark yaratabileceği bir dünya için çalışıyoruz. Ataerki akıntısına karşı kürek çeken kadınlar, sistematik ayrımcılığı ve eşitsizliği ortadan kaldırıp eşit bir dünya kurarken, çalışmalarından öğrenmeye devam ediyor. İşte bunun için, Ashoka Türkiye topluluğundaki kadınlara, kadınlarla çalışmalarında neler öğrendiklerini ve hayallerini sorduk:

Nebahat Akkoç, Kamer Vakfı Kurucusu, Ashoka Fellow:

1. Şiddet yaşayan ya da bir cinayette hayatını kaybeden kadınlar mağdur değil, direnişçidir aslında. Çünkü normları ve bu normları zorlamaları durumunda yaşayacaklarını bilirler. Ama kendi kararları doğrultusunda yaşamak için mücadele ederler.

2. Kadınlar, küçücük fırsatlar sağlanınca mucizeler yaratırlar.

3. Kadın dayanışması ve erkeklerin desteği sağlanmadan eşitlik sağlanamaz.

Kadınlarla çalışmalarım sayesinde şiddetsiz bir kültür gelişmesini hayal ediyorum; ayrımsız, şiddetsiz katılımcı bir dünya umut ediyorum.

Zeynep Meydanoğlu, Ashoka Türkiye Ülke Direktörü:

1. Kişisel olan politiktir ve politik olan kişiseldir.
2. Önce kendisi değişmeye ve öğrenmeye açık olmayan kişi, toplumsal düzeyde de değişim sağlayamıyor.

3. Erkekleri toplumsal cinsiyet eşitliği konusuna dahil etmek önemli ama temsil, karar ve kaynakların paylaşımında kadınlar ön planda olmaya devam etmeli.

Kadınlarla çalışmalarım sayesinde toplumsal cinsiyet rollerinin normallik, asimetrik güç ilişkileri ve ayrıcalıklı olma hallerinin meşrulaştırılıp çoğaltıldığı çerçeveler olmaktan çıkmasını, bu amacı benimseyen yetkin ve geniş küresel bir ağın oluşmasını umut ediyorum.

Bedriye Hülya, b-fit Kurucusu, Ashoka Fellow:

1. Ne kadar benziyoruz ve pencereyi kapatmadan mutlaka perdeyi güzelce kenara çekip önünde oturan varsa, düşmanımız bile olsa, başına çarpmamaya dikkat ediyoruz.
2. Sadece gönülden sorulara gönülden cevap veriyoruz.
3. Hepimiz ama hepimiz farkına varmasak bile toplumun şiddetine maruz kalıyoruz.

Toplulukları tüm canlıların varlığını ve bütünlüğünü koruyacak şekilde yönetmeyi hayal ediyor ve kadınlığın ve erkekliğin getirdiği tüm zenginliği birlikte kullanıp, eşitlik, birlik, huzur, neşe ile bunu yapabilmeyi umut ediyorum.

Ayşe Güçlü Onur, Ashoka Türkiye Yönetim Kurulu Başkanı, YenidenBiz Derneği Yönetim Kurulu Başkan Vekili

1. İş hayatında başarılı olan kadınların kararlılık ve dirayet oranları erkeklere göre önemli oranda fazla.
2. İş hayatından 2 ve daha uzun yıl ayrı kalan kadınların iş hayatına geri dönmesi çok çok zor oluyor.
3. Kadınlar kadınlara her zaman destek olmayabiliyor.

Kadınlarla çalışmalarım sayesinde daha çok kadının iş hayatında olabileceğini umut ediyorum.

Huriye Göncüoğlu, Kadın Balıkçılar Derneği Kurucusu, Ashoka Fellow

1. Doğduğumuzdan beri cinsiyetçi düşünce ve hareketleri kabul ederek büyüdüğümüzü fark ettim. Bunu yaşayan sadece ben değildim. Birlikte çalıştığım kadınlar kendini savunma, rekabet, güç kazanma, statü karmaşası içinde bir durup, kendini dinlediğinde ama gerçekten dinlediğinde ve cinsiyetçi yaklaşımın günlük yaşam içinde nasıl üretildiğini gördüklerinde, kendilerini kuşatan nefes aldırmayan sınırlarını fark ettiğini gördüm. Bu fark etmeleri destekleyici katılımcı eğitimin, kadınların hayatında olumlu etkiler yarattığını öğrendim.
2. Denizlerde var olan balık stoklarının giderek azalması, iklim değişikliği, aşırı avlanma gibi sorunlar balıkçılığı ve balıkçıyı tehdit ediyor. Dolayısıyla, deniz ekosistemi hizmetleri giderek azalıyor. Bu olumsuz durumlardan en çok etkilenenler kadınlar, kadın balıkçılar. Çünkü kadın balıkçılar, çocuklarının ve mesleklerinin geleceğini düşünüyor ve denizi sorumlu oldukları iş yüklerinin haricinde nefes alanı olarak görüyor. Onlar denizin doğal koruyucuları, deniz ve balıklar onlar için kıymetli. Kadınlarla doğa arasında muazzam bir ilişki olduğunu öğrendim. Doğa sorunlarını ciddiye aldıklarını, oluşacak felaketlerin daha çabuk farkına vardıklarını öğrendim. Kadınların, kendilerini doğanın bir parçası olarak var ettiklerini gördüm.
3. Şanslı olduğumu öğrendim. Balıkçılık sektöründeki geçirdiğim her gün, kadın dayanışmasının ne kadar güçlü olduğunu fark ediyorum. Eşitlikçi bir balıkçılık sektörünün gerçekleşebilir olduğunu kadınların desteği sayesinde öğrendim.

Halime Güner, Uçan Süpürge Vakfı Kurucusu, Ashoka Fellow

1. Aynı anda çok şey düşünmeyi ve yapmayı
2. Yaratıcılığı, dayanışmayı
3. Çok olmanın özgüven yarattığını öğrendim.

Kadınlarla çalışmalarım sayesinde dünya çapında dayanışmayı hayal ediyorum; sonsuz barış umut ediyorum.

Herkesin fark yaratabildiği bir dünya hayaliyle, dayanışma ve umutla, 8 Mart kutlu olsun!